Sześć pozytywnych i tyle samo negatywnych istotnych zmian regulacyjnych mających wpływ na prowadzenie biznesu w Polsce wprowadzono w ostatnim kwartale minionego roku wynika z najnowszej edycji Polskiego Barometru TMF Group. Eksperci wskazali również na największe wyzwania dla firm wynikające z przyjętych przepisów w 2024 roku, które weszły lub wejdą w życie w tym roku. To regulacje dotyczące minimalnej stawki CIT, zmian w podatku od nieruchomości czy ustawy o sygnalistach.
TMF Group to globalna firma specjalizująca się w świadczeniu usług zgodności i administracyjnych ze 125 biurami w 87 jurysdykcjach podatkowych, w tym z dwoma biurami w Polsce. To właśnie eksperci firmy pracujący na co dzień w biurach w Katowicach i w Warszawie opracowują Polski Barometr TMF Group, czyli raport zawierający istotne dla prowadzenia biznesu w Polsce zmiany księgowe i podatkowe oraz administracyjne.
Najważniejsze zmiany regulacyjne dla biznesu w czwartym kwartale 2024
W najnowszym Barometrze TMF Group zmiany pozytywne i te stanowiące wyzwania dla biznesu rozkładają się po równo.
Wśród wyzwań znajdziemy przyjętą w grudniu zeszłego roku dyrektywę FASTER, która ma ułatwić inwestorom (zarówno indywidualnym, jak i instytucjonalnym) pobór podatku u źródła od razu we właściwej dla ich rezydencji wysokości i szybki zwrot nadpłat z tego tytułu.
„Choć dyrektywa FASTER to pozytywna wiadomość dla inwestorów, to jednocześnie stanowi wyzwanie dla przedsiębiorstw, w dużej mierze pośredników finansowych, które będą musiały dostosować swoje systemy do jej przepisów.” – tłumaczy Magdalena Grzegorczyk, ekspert TMF Group.
Na liście zmian znalazły się też Akt o usługach cyfrowych (DSA), implementacja dyrektywy NIS2 i Akt o sztucznej inteligencji.
Pierwsza z nich wprowadza ujednolicone zasady usuwania treści szkodliwych i nielegalnych. Daje również prawo autorom komentarzy do odwołania się od takiej decyzji właściciela medium, w którym ten komentarz zamieścił. Eksperci TMF Group zwracają uwagę, że zmiana to istotne wyzwanie dla właścicieli mediów umożliwiających zamieszczanie komentarzy (nie tylko tytułów medialnych, ale też firm innych branż), ponieważ wymusza wdrożenie procedur bardzo dokładnego monitorowania treści, a także m.in. opracowania ścieżki odpowiedzi na odwołania zgłaszane przez autorów komentarzy oraz opracowywania uzasadnień, co przy dużej liczbie aktywnych komentatorów może stanowić nie lada wyzwanie organizacyjne.
Z kolei zgodnie z dyrektywą NIS2 podmioty zaliczone do tzw. ważnych i kluczowych (wskazano tu łącznie 17 branż, w tym m.in. usługi cyfrowe, energetykę, transport czy finanse), zarówno duże, jak i średnie firmy będą musiały w ciągu siedmiu lat (telekomy w ciągu czterech lat) wymienić oprogramowanie lub sprzęt informatyczny, jeśli jego dostawcą jest tzw. dostawca wysokiego ryzyka.
„NIS2 będzie ogromnym wyzwaniem organizacyjnym i finansowym dla przedsiębiorstw. Pamiętajmy, że na liście podmiotów ważnych i kluczowych znajdą się również mniejsze firmy, dla których zmiana software i hardware może być kolosalnym wydatkiem. Niepokój przedsiębiorców budzą również nieprecyzyjne kryteria uznania dostawcy za podmiot wysokiego ryzyka.” – mówi Magdalena Grzegorczyk.
Akt o sztucznej inteligencji ma uregulować zarządzanie ryzykiem w zastosowaniu systemów wykorzystujących sztuczną inteligencję. AI Akt dotyczy systemów najistotniejszych dla prywatności, zdrowia i bezpieczeństwa i wszystkich podmiotów, które wykorzystują takie rozwiązania. Wdrożenie aktu, który w Polsce ma być przekazany do prac parlamentarnych dopiero na przełomie pierwszego i drugiego kwartału 2025 roku, podzielono na trzy etapy. Pierwsza część przepisów Aktu ma zacząć obowiązywać w lutym tego roku i dotyczyć inwentaryzacji stosowanych rozwiązań wykorzystujących AI. W przypadku zakwalifikowania rozwiązania do grupy wysokiego ryzyka podmioty wykorzystujące takie rozwiązania będą zobowiązane do jego wycofania lub przebudowania. Jak podkreślają autorzy Polskiego Barometru TMF Group wejście w życie regulacji aktu będzie dla przedsiębiorców wyzwaniem organizacyjnym i finansowym, ponieważ będą musieli zainwestować w szkolenie własnego personelu lub zatrudnienie zewnętrznych ekspertów, którzy pomogą właściwie wdrożyć w organizacji nowe przepisy. Kary za niedopełnienie powinności w tym zakresie są bowiem odstraszające i tylko za brak wdrożenia klasyfikacji systemów AI w organizacji wynoszą do 35 mln euro lub 7 proc. światowego obrotu.
Listę regulacji stanowiących wyzwania dla biznesu w ramach barometru zamykają dyrektywa CSRD obligująca 3,8 tys. firm (a pośrednio szacuje się, że około 100 tys. firm, które współpracują ze zobowiązanymi do raportowania i będą musiały dostarczać im odpowiednio przygotowane dane o własnej działalności) do precyzyjnego raportowania niefinansowego oraz interpretacja ogólna dotycząca podatku u źródła z 27 listopada ubiegłego roku dotyczącą odsetek i należności licencyjnych, zgodnie z którą odbiorca takich odsetek i należności licencyjnych powinien być rezydentem podatkowym UE bądź EOG, a także nie może on korzystać w państwie swojej rezydencji z całkowitego zwolnienia z opodatkowania ani z preferencyjnych zasad dotyczących tych dochodów.
Z kolei na liście pozytywnych zmian dla biznesu z ostatniego kwartału minionego roku znalazł się uzupełniający urlop macierzyński, dający prawo do dłuższego nawet o 15 tygodni urlopu rodzicom lub opiekunom wcześniaków.
„Nowe przepisy zapewniają rodzicom dodatkowy czas na opiekę nad wcześniakiem lub chorym noworodkiem, eliminując obawy o utratę dochodów czy pracy. Dzięki zasiłkowi macierzyńskiemu w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru rodzice mogą skoncentrować się na potrzebach dziecka, co gwarantuje stabilność finansową. Urlop jest elastyczny, dostosowany do długości hospitalizacji, a niepełne tygodnie zaokrąglane na korzyść rodziców. Co więcej, rozwiązanie to uwzględnia różne modele rodzicielstwa, w tym adopcję oraz opiekę zastępczą, poszerzając grono beneficjentów.” – tłumaczy Anna Jendo, ekspert TMF Group.
Autorzy Polskiego Barometru TMF Group za pozytywny, bo wyrównujący szanse konkurencyjne przedsiębiorców uczciwie płacących podatki, uznali pomysł utworzenia międzyresortowego zespołu do spraw przeciwdziałania szarej strefie, który jest od grudnia 2024 roku opiniowany przez resorty.
Wśród pozytywnych regulacji dla firm znalazła się również interpretacja ogólna z 20 listopada ubiegłego roku dotycząca podatku u źródła odnośnie należności dywidendowych, która zdaniem ekspertów TMF Group pomoże w rozwiązaniu wielu toczących się lub przyszłych sporów z organami. Jest też jasnym sygnałem, że Ministerstwo Finansów może dążyć do wyjaśnienia licznych wątpliwości i rozbieżności poglądowych w tym zakresie.
Eksperci TMF Group zwracają również uwagę, że część regulacji z ostatniego kwartału minionego roku ma zarówno skutki negatywne, o których była mowa wcześniej, jak i pozytywne. Chodzi o dyrektywę FASTER, interpretację ogólną z 27 listopada i dyrektywę CSRD.
„Dyrektywa FASTER to wyzwanie dla pośredników finansowych, ale też regulacja korzystna dla dużych spółek zagranicznych, które otrzymując teraz dywidendy i odsetki przechodzą często skomplikowane i różniące się w krajach procedury zwrotu. Natomiast wymogi związane z dyrektywą CSRD, choć wymagające dla przedsiębiorców, mogą w efekcie przynieść wzrost zaufania do firm przedstawiających rzetelne raporty niefinansowe ze swojej działalności, z czasem ułatwić im dostęp do finansowania, a także skuteczniej pozyskiwać zwracających coraz większą uwagę na kwestie zrównoważonego rozwoju pracowników. Natomiast interpretacja ogólna z 27 listopada 2024 roku mimo swoich minusów pokazuje, że Ministerstwo dąży do wyjaśnienia rozumienia warunków zwolnienia z podatku u źródła i ich jednolitego stosowania.” – podsumowuje Magdalena Grzegorczyk.
Kluczowe zmiany dla biznesu w całym 2024 roku
Autorzy Polskiego Barometru TMF Group wskazali również ich zdaniem kluczowe pozytywne i stanowiące wyzwanie dla biznesu zmiany regulacyjne w 2024 roku.
Do najważniejszych pozytywnych zmian zaliczyli kasowy PIT, wakacje składkowe dla przedsiębiorców, e-doręczenia i cyfryzację Krajowej Administracji Skarbowej. Kluczowe regulacje poprzedniego roku stanowiące wyzwanie dla przedsiębiorców to minimalny podatek CIT, ustawa o sygnalistach i zmiany w podatku od nieruchomości.
„Zarówno nasz barometr za czwarty kwartał 2024, jak i analiza wszystkich najważniejszych regulacji w poprzednim roku wskazują na równowagę pomiędzy regulacjami, które stanowią wyzwanie dla biznesu i tymi dla niego korzystnymi. Dużym plusem są działania zmierzające do kompleksowej cyfryzacji procesów i komunikacji przedsiębiorców z organami państwowymi. Wyzwaniami są nadal niełatwe w interpretacji regulacje oraz te, które od firm wymagają dużych nakładów na ich wdrożenie w organizacji” – podsumowuje Joanna Romańczuk, dyrektor TMF Group w Polsce i Europie Północnej.
