Zdaniem Ministerstwa Finansów w przypadku przekształcania spółki handlowej w spółkę jawną informację CIT-15J może złożyć spółka przekształcana lub spółka jawna w terminie 14 dni – w zależności od tego, czy wspólnicy zmienią zasady podziału zysku.
W związku z obciążeniem spółek komandytowych podatkiem CIT, popularnym sposobem ucieczki przed podwójnym opodatkowaniem stało się m.in. przekształcenie spółki komandytowej w spółkę osobową. Po zmianach przepisów stała się ona w zasadzie jedyną powszechną formą prowadzenia spółki w sposób transparentny podatkowo, a więc z jednokrotnym opodatkowaniem wspólników (drugą taką spółką jest spółka partnerska, która jednakże jest zarezerwowana dla tzw. wolnych zawodów).
Wspomniana transparentność podatkowa spółek jawnych ma niestety pewne (nieznajdujące racjonalnego wytłumaczenia), ograniczenia. O ile transparentność podatkową zachowały spółki osób fizycznych, to zgodnie ze znowelizowanymi przepisami prawa podatkowego obowiązującymi od 1 stycznia 2021 r., podatnikiem podatku CIT stały się spółki jawne, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, w przypadku, gdy przed rozpoczęciem roku obrotowego spółki te nie złożą informacji o wspólnikach (CIT-15J)/lub nie zaktualizowały złożonej informacji w terminie 14 dni od zmiany.
O ile złożenie ww. informacji nie jest problematyczne w przypadku złożenia jej przez spółkę już istniejącą lub w przypadku aktualizacji danych o wspólnikach, to z uwagi na fakt, że spółka jawna powstaje dopiero w chwili rejestracji (nie istnieje spółka osobowa w organizacji) – nie ma fizycznej możliwości złożenia stosownej informacji przed rozpoczęciem roku obrotowego przez spółkę nowo powstającą. Literalne brzmienie przepisów wskazuje więc, że spółki jawne powstałe w 2021 r. (których wspólnikiem jest podmiot inny niż osoba fizyczna), zostały automatycznie objęte opodatkowaniem CIT. Sytuacja ta wynika z niedopracowania przepisów, które w zasadzie nie odnoszą się do sytuacji nowo założonych spółek jawnych. Dotyczy to zarówno spółek jawnych nowo założonych, jak również spółek powstających z przekształcenia innych spółek (zwykle komandytowych – które bardzo często posiadały spółkę komandytową jako komplementariusza).
Spis treści:
Resort finansów łata lukę w przepisach
Tę lukę w przepisach – powodującą automatyczne objęcie spółek jawnych opodatkowaniem CIT w wyniku przekształcenia – obecnie próbuje „wypełnić” Ministerstwo Finansów w swoich komentarzach prasowych oraz odpowiedziach na interpelacje poselskie, które wskazują, że nowopowstałe spółki jawne jednak mogą uniknąć opodatkowania CIT. Niemniej jednak – stanowisko Ministerstwa zdaje się nie znajdować oparcia w treści przepisów, bazując raczej na ich celowościowej, a nie literalnej interpretacji.
Jeśli chodzi o kwestię złożenia stosownej informacji CIT-15J w przypadku przekształcenia spółki komandytowej w spółkę jawną, to kwestia ta stała się przedmiotem odpowiedzi na interpelację poselską Ministerstwa Finansów (nr DD5.054.8.2021).
Z odpowiedzi na interpelację wynika, że:
- jeśli zmieniła się jedynie forma prawna spółki, zaś nie uległ zmianie skład wspólników i ich udział w zysku – wówczas informację CIT-15J powinna złożyć spółka przekształcana (np. komandytowa), przed dniem rejestracji przekształcenia,
- jeśli zmieniła się forma prawna oraz skład wspólników lub ich udział w zysku – informację powinna złożyć spółka przekształcona (jawna) w terminie 14 dni od przekształcenia.
Ministerstwo wskazało także na możliwość niezamykania ksiąg przy przekształceniu spółek osobowych w inną osobową – niemniej jednak z interpelacji nie wynika, czy niezamykanie ksiąg jest warunkiem koniecznym to tego, by móc złożyć oświadczenie w ciągu 14 dni, czy też w ogóle wówczas nie trzeba składać oświadczenia do końca roku – skoro pierwszy rok obrotowy spółki jawnej rozpocznie się w 2022 r.
Brak umocowania w przepisach…
Należy jednak zaznaczyć, że treść odpowiedzi na interpelację nie ma umocowania w przepisach. Z pisma nie wynika, dlaczego poprzednik prawny może działać tylko, jeśli spółka nie zmieniła proporcji zysku i dlaczego w takiej sytuacji konieczne jest złożenie informacji już przed dniem rejestracji. Nie wiadomo też dlaczego spółka jawna już po rejestracji może złożyć informację CIT-15J w terminie 14 dni – skoro rozpoczęła już rok obrotowy (a zgodnie z przepisami musi złożyć to oświadczenie przed jego rozpoczęciem). Podejście to mogłoby być racjonalne w odniesieniu do spółek, które nie zamknęły ksiąg. Wówczas można uznać, że przekształcenie stanowi zmianę wpisu (notyfikowaną w terminie 14 dni) – jednak to także nie wynika z odpowiedzi na interpelację, która wspomina o przekształceniu z „innej spółki handlowej”, nie zastrzega więc, że dotyczy to jedynie przekształcenia z innej spółki osobowej w spółkę jawną i to bez zamykania ksiąg.
Generalnie wygląda na to, że Ministerstwo chcąc wybrnąć z patowej sytuacji spowodowanej niedopracowaną nowelizacją, stworzył rozwiązanie dające spółkom przekształcanym możliwość uniknięcia objęcia opodatkowaniem CIT. Natomiast o ile rozwiązanie to jest celowościowo słuszne, to zdaje się nie posiadać oparcia w przepisach (w szczególności różnicowanie obowiązków dla spółek zmieniających i niezmieniających proporcji zysku). Zaznaczyć należy także, że odpowiedź na interpelację nie stanowi normy prawa powszechnie obowiązującego – nie może więc zmieniać literalnej treści przepisów.
Lepiej zadbać o zabezpieczenie
W następstwie odpowiedzi na interpelację pojawiły się także interpretacje indywidualne dotyczące zgłaszania informacji o wspólnikach przekształconych spółek jawnych, które w zasadzie powtarzają postanowienia odpowiedzi na interpelację (także nie dając bliższych wyjaśnień dotyczących podstaw prawnych ww. rozwiązań). Niemniej jednak wygląda na to, że organy podatkowe powinny respektować zasady wskazane w odpowiedzi na interpelację – choć z uwagi na brak podstaw prawnych, podatnicy powinni zadbać o zabezpieczenie się np. interpretacją indywidualną, na wypadek, gdyby za kilka lat organy zmieniły zdanie i stwierdziły, że z uwagi na brak właściwego poinformowania urzędu o wspólnikach, spółka jawna od kilku lat powinna była odprowadzać podatek CIT.
Benedykt Rubak, radca prawny, doradca podatkowy, Manager w Enodo Advisors. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z restrukturyzacją obciążeń podatkiem dochodowym, ze szczególnym uwzględnieniem podatkowo optymalnych transformacji oraz sprzedaży przedsiębiorstw.
