Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. na gruncie art. 299 kodeksu spółek handlowych

kontrola podatkowa

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi odrębny byt prawny względem jej właścicieli (udziałowców). Z uwagi na powyższe ewentualna odpowiedzialność za długi spoczywa w pierwszej kolejności na spółce. Niemniej istnieje ryzyko ponoszenia tejże odpowiedzialności przez osoby prowadzące sprawy spółki, czyli członków zarządu. Zasada ta wynika wprost z art. 299 kodeksu spółek handlowych.

Zgodnie z treścią wspomnianego przepisu, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. z art. 299 ksh może zostać jednak ograniczona. Dalsza treść niniejszego przepisu wskazuje na okoliczności, których wystąpienie uwalnia zarząd od spłaty długów spółki z majątku prywatnego. Jedną z możliwości jest upadłość spółki z o.o., a konkretnie terminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Alternatywnie, okolicznością egzoneracyjną będzie wydanie postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego (np. sanacja firmy) w terminie przewidzianym do złożenia wniosku o upadłość albo zatwierdzenie układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.

W innym przypadku członek zarządu powinien wykazać, że:

  • niezgłoszenie wniosku o upadłość nastąpiło nie z jego winy albo
  • pomimo niezgłoszenia wniosku o upadłość oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Jakie zatem muszą występować okoliczności, aby niezaspokojony wierzyciel względem spółki mógł się domagać spełnienia roszczenia od członka zarządu?

Z pewnością muszą istnieć niezaspokojone przez spółkę zobowiązania. Dokumentem wypełniającym znamiona dowodu na potrzeby ewentualnego postępowania przeciwko członkowi zarządu na podstawie art. 299 ksh wskazującym na istnienie takiego zobowiązania może być tytuł egzekucyjny wydany przeciwko spółce. Możliwe jest również skorzystanie z innych środków dowodowych świadczącym o długu wobec spółki.

Kolejnym istotnym elementem w postępowaniu przeciwko członkowi zarządu będzie wykazanie bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Wspomniana bezskuteczność powinna mieć charakter subiektywny poświadczający brak jakiejkolwiek możliwości zaspokojenia zobowiązania z majątku spółki. Ma to o tyle istotne znaczenie, że w toku postępowań egzekucyjnych możliwe jest zaspokojenie części wierzycieli, a pominięcie innych. Co więcej, wierzyciel powinien wykazać, że egzekucja jest niemożliwa z całego majątku spółki, a nie tylko z części. Od tej reguły są przewidziane jednak pewne wyjątki. Mają one miejsce wtedy, gdy wierzyciel np. wykazał nierealność egzekucji wobec dłużnika. Dowodem wskazującym na bezskuteczność egzekucji może być m.in. oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika z powodu ubóstwa masy upadłościowej.