Podatnicy podatku od towarów i usług dokonujący importu towarów spoza Unii Europejskiej mogą pokusić się o skorzystanie z uproszczenia, jakim jest procedura importu w ramach art. 33a ustawy o VAT. Stosowanie tej preferencji, o ile korzystne z perspektywy płynności finansowej, to wiąże się jednak z koniecznością spełnienia szeregu warunków formalnych, które w niektórych przypadkach mogą okazać się znaczącą barierą dla przedsiębiorców.
Spis treści:
Znaczenie uproszczenia
Istotą uproszczenia w rozliczeniu importu jest możliwość rozliczenia kwoty podatku VAT należnego (z tytułu importu towarów) bezpośrednio w deklaracji podatkowej, składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. W tym samym okresie ujmuje się także podatek naliczony, przez co w efekcie transakcja ta na gruncie VAT jest neutralna nie tylko podatkowo, ale także finansowo. W przypadku standardowej procedury także mamy do czynienia z neutralnością podatkową importu towarów, niemniej podatek należny należy wpłacić na konto urzędu dużo wcześniej niż będzie można rozliczyć podatek naliczony w deklaracji. W efekcie, pomimo że na gruncie ustawy o VAT oba sposoby są uznawane za neutralne, to z perspektywy płynności finansowej stosowanie uproszczenia jest znacznie bardziej efektywne.
Warunki formalne konieczne do zastosowania procedury uproszczonej
Procedura uproszczona jest pewnym rodzajem preferencji w rozliczeniu podatku. W związku z tym ustawodawca wprowadził szereg formalnych warunków, jakie musi spełnić podatnik, aby móc z takiej preferencji skorzystać. W pierwszej kolejności musi być podatnikiem VAT czynnym, bez względu na to, czy stosowane są uproszczenia celne, czy nie.
Ponadto o woli skorzystania z procedury uproszczonego rozliczania importu podatnik musi zawiadomić urząd celno-skarbowy przed początkiem okresu rozliczeniowego, w którym planowane jest rozpoczęcie stosowania uproszczonych zasad. Dodatkowo w zawiadomieniu należy przedstawić zaświadczenie o braku zaległości podatkowych we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz składek ZUS, a także potwierdzenie zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. Co ważne, ustawodawca zezwala podatnikowi na posiadanie zaległości do wysokości odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach za dany okres rozliczeniowy.
Dokumenty należy przedstawić naczelnikowi urzędu celno-skarbowego właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników nieposiadających siedziby lub miejsca zamieszkania – Naczelnikowi Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu.
Podatnik dokonujący stałych transakcji importu towarów, który chce korzystać z preferencji, powinien zapewnić, że właściwy urząd celno-skarbowy posiada wyżej wymienione dokumenty, nie starsze niż 6 miesięcy, ponieważ przedstawienie aktualnych dokumentów jest kolejnym warunkiem stosowania tej preferencji. Istotnym uproszczeniem formalnych warunków jest wprowadzenie możliwości złożenia przez podatnika oświadczenia potwierdzającego zarówno brak zaległości podatkowych oraz ZUS, jak i fakt rejestracji jako podatnika VAT czynnego. Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań, co wyraźnie wynika z treści klauzuli, która obligatoryjnie musi znaleźć się w takim oświadczeniu: „jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.
Dokonywanie zgłoszenia przez przedstawiciela
Kolejny warunek wynikający z art. 33a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT wiąże się z obowiązkiem dokonania zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego. Jest to warunek dodany nowelizacją ustawy o VAT i obowiązujący od 1 lipca 2020 r. Przedstawicielstwo bezpośrednie zakłada działanie w imieniu i na rzecz innej osoby, przedstawicielstwo pośrednie – we własnym imieniu na rzecz innej osoby. Przedstawicielem celnym jest osoba ustanowiona przez inną osobę celem prowadzenia czynności i załatwiania formalności celnych. Istotnym ograniczeniem dla pełnienia roli przedstawiciela i dokonywania zgłoszeń celnych jest solidarna odpowiedzialność za zapłatę podatku oraz ewentualnych odsetek.
Dodatkowo ograniczenia
W ust. 7 art. 33a ustawy o VAT przewidziane zostały konsekwencje niewywiązania się podatnika z obowiązku rozliczenia podatku w procedurze uproszczonej. Zgodnie z tym przepisem: „Podatnik, który wybrał rozliczenie podatku należnego z tytułu importu towarów na zasadach określonych w ust. 1 i nie rozliczył tego podatku w całości lub w części na tych zasadach, traci prawo do rozliczania podatku w deklaracji podatkowej w odniesieniu do kwoty podatku należnej z tytułu importu towarów, której nie rozliczył w deklaracji podatkowej. Podatnik jest obowiązany do zapłaty kwoty podatku wraz z odsetkami naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego”. Przepis ten ewaluował w 2020 r. i ostateczna wersja obowiązuje od 1 października 2020 r. Innymi słowy, podatnik, który nie rozliczył podatku w terminie, traci prawo do rozliczenia tego podatku z koniecznością zapłaty na konto urzędu. Przepis ten nie wyklucza jednak możliwości złożenia korekty deklaracji i wykazania podatku. W takim przypadku podatnik w dalszym ciągu będzie miał prawo do rozliczenia importu, jednak musi dokonać korekty deklaracji i nie ma możliwości rozliczenia podatku w deklaracjach za inny okres.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
