- Raport przedstawia charakterystykę zachowań Polaków w zakresie odpowiedzialnej konsumpcji odzieży, obuwia i akcesoriów oraz stopień realizacji zasad zrównoważonej mody.
- Badaliśmy wiedzę o ekologii wśród konsumentów, podejście do zakupu i użytkowania odzieży, gotowość na odpowiedzialną konsumpcję oraz oczekiwania w stosunku do firm branży modowej.
Idea zrównoważonego rozwoju objęła również branżę modową. Kolejne firmy na świecie i w Polsce deklarują śmiałe strategie wdrażania zasad odpowiedzialnej produkcji i dystrybucji odzieży, obuwia i akcesoriów. Zakres zmian w całym sektorze jest jednak wciąż na początkowym etapie, a sama koncepcja zrównoważonej mody nie została jeszcze spopularyzowana.
W ciągu ostatnich 15 lat na świecie liczba kupionych ubrań podwoiła się, przy jednoczesnym wzroście liczby ludności jedynie o 20%. Niemal 39 milionów ton ubrań rocznie ląduje na wysypiskach i w spalarniach śmieci[1]. Przemysł odzieżowy intensywnie zużywa surowce. Do wyprodukowania jednego bawełnianego t-shirta potrzeba 2 700 l wody – to tyle, ile przeciętny człowiek wypije w ciągu 2,5 roku.[2]
Tradycyjny model produkcji i dystrybucji odzieży jest nie do utrzymania. Branża musi się zmienić. Przed firmami odzieżowymi stoi szereg wyzwań obejmujących m.in. następujące zadania: wprowadzenie standardów gospodarki obiegu zamkniętego, mierzenie i redukcja negatywnego wpływu na środowisko, zapewnienie odpowiednich warunków pracy, a także wdrożenie przejrzystych zasad komunikowania zmian do otoczenia i konsumentów.
Odpowiedzialność za środowisko i społeczeństwo to wspólne zadanie: firm/producentów i konsumentów. Nie uda się efektywnie wdrożyć niezbędnych zmian bez odpowiedniej wiedzy i przywództwa firm.
Accenture we współpracy z FashionBiznes.pl oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu przeprowadziło badanie konsumentów w Polsce, w celu zrozumienia ich aktualnej wiedzy i potrzeb w zakresie zrównoważonej mody, motywów zakupowych i sposobów użytkowania odzieży oraz obuwia.
Ekologia stopniowo wkracza do naszych szaf
Badanie pokazało charakterystykę zachowań konsumenckich w zakresie ekologicznej mody i gotowość na zrównoważone modele konsumpcji.
- Polscy konsumenci mają dużo ubrań, które noszą na okazje lub bardzo rzadko, nieco ponad połowa ubrań jest noszona regularnie – 57,3% ubrań noszona regularnie, 5% ma jeszcze metki, 12% nienoszone wcale.
- Konsumenci nie czytają metek – nie potrafią wskazać z czego uszyte jest ich ubranie, a kraj produkcji utożsamiają z pochodzeniem marki – jedna czwarta respondentów (24%) przyznaje, że nie wie, z jakich materiałów i gdzie zostały wyprodukowane ich ubrania.
- Konsumenci deklarują gotowość do zakupu produktów o składach ekologicznych nawet droższych, jeśli wyższa cena będzie szła w parze z wysoką jakością produktu – 73% konsumentów jest skłonnych zapłacić więcej za produkt ekologiczny.
- Polscy konsumenci kupują rozważnie i najczęściej z praktycznych powodów – 52% kupuje nowe ubrania, gdy te, które posiada, są już zużyte.
- Zaledwie 20% respondentów zadeklarowało, że kupuje nowe ubrania ze względu na nowe trendy i styl, tj.: gdy obecne przestają być modne (8%), by zaimponować stylem (6%) lub kiedy pojawia się nowa kolekcja (6%).
- Jednak wraz ze wzrostem poziomu wydatków na odzież odsetek ten znacznie wzrasta: w grupie wydających na ubrania ponad 800 zł miesięcznie jest takich osób znacznie więcej – 58%.
- Polscy konsumenci czasami wyrzucają lub niszczą odzież – odpowiednio 17% i 8%.
- Konsumenci chętnie dają ubraniom nowe życie: większości konsumentów zdarza się naprawiać odzież lub obuwie, a połowa przekazuje znoszone ubrania innym, co wpisuje się w koncepcję sharing economy – 80% zadeklarowało, że zdarza się im naprawiać produkty odzieżowe i obuwnicze, 47% deklaruje, że ostatnie 3-4 nienoszone rzeczy oddało znajomym lub rodzinie, a 45% wrzuciło do koszy na odzież.
- Konsumenci lubią kupować w seond handach, są też ciekawi nowych modeli zakupowych, szczególnie wypożyczalni – 38% respondentów w ciągu ostatniego roku kupiło produkty odzieżowe i obuwnicze w second handach, 68% respondentów chciałoby w przyszłości skorzystać z wypożyczalni.
Branża modowa nie kojarzy się z istotnym negatywnym wpływem na środowisko, a brak odpowiedniej wiedzy utrudnia konsumentom wskazanie konkretnych działań oczekiwanych ze strony firm. (6. miejsce w rankingu najbardziej szkodliwych dla środowiska sektorów – 37% respondentów umieściło sektor modowo-odzieżowy w TOP 4 najbardziej szkodliwych, 42% respondentów stwierdziło, że trudno im wskazać czego im najbardziej brakuje w działaniach pro-ekologicznych producentów odzieży, obuwia i akcesoriów związanych z modą.)
„Branża modowa jest u progu jednej z większych transformacji w jej historii. W strategii każdej z firm stałym elementem będzie realizacja celów zrównoważonego rozwoju. Liderzy powinni stawiać jasne i odważne cele długofalowych zmian i czytelnie komunikować je do konsumentów oraz inwestorów” – mówi Rafał Reif, Head of Fashion & Retail Accenture Poland.
Wprowadzanie zmian będzie procesem, w którym firmy będą musiały elastycznie zmieniać obecny model działania. Model, który jest nadal w fazie dyskusji i ustaleń w branży.
Główny zakres zmian obejmie:
- redukcję zużycia surowców do produkcji,
- wprowadzanie nowych technologii produkcji materiałów i odzieży dostosowanych do przedłużenia cyklu życia produktów,
- zapewnienie zamkniętego obiegu produktów,
- precyzyjne planowanie ilości ograniczające nadprodukcję i uwzględniających rynek alternatywnego użytkowania,
- przejrzyste monitorowanie i ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko i społeczeństwo.
„Główne wyzwania, przed którymi stoją firmy to: inwestycje wymagane na dostosowanie obecnego modelu do koncepcji zrównoważonego rozwoju, wpływ tych zmian na rentowność biznesu, zbudowanie nowej wiedzy i kultury w organizacjach, utrzymanie wiarygodności dla wprowadzanych nowych działań, spójności wizerunku marki i reputacji w oczach konsumentów (szczególnie najmłodszej grupy)” – dodaje Rafał Reif.
Nowy model daje też szansę na uruchomienie nowych usług i strumieni przychodów np. alternatywne modele sprzedaży i użytkowania, pozyskania nowych konsumentów przez firmy, które najskuteczniej dostosują się do zmian i zapewnią wiarygodność swych działań.
Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Accenture na próbie 1008 Polaków w wieku 15+ metodą CAWI (wywiady internetowe) w listopadzie 2019. Próba badawcza jest reprezentatywna dla polskich internautów pod względem płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania respondentów.
[1] A New Textiles Economy: Redesigning Fashion’s Future Ellen MacArthur Foundation, 2017
[2] National Geographic – How your t-shirt can make a difference, 2013