Nadchodzą ważne dla przedsiębiorców zmiany w prawie

Jerzy Dąbrowski, Dyrektor Generalny firmy faktoringowej Bibby Financial Services
Jerzy Dąbrowski, Dyrektor Generalny firmy faktoringowej Bibby Financial Services

Na finiszu są dwie ważne ustawy: przeciwdziałająca zatorom płatniczym oraz ułatwiająca życie założycielom start-upów. W decydującą fazę wkracza projekt zmieniający Prawo Zamówień Publicznych (PZP). Część przedsiębiorców z pewnością ucieszą nowe przepisy dotyczące produkcji energii ze źródeł odnawialnych, a także liberalizacja przepisów o obrocie ziemią rolną. Oto krótki przegląd zmian prawnych istotnych dla MŚP.

Walka z zatorami płatniczymi

Projekt Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych w połowie maja został przyjęty przez rząd, a w pierwszych dniach lipca – przez sejm. Ustawa, przygotowana przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, ma wejść w życie 1 stycznia 2020 r.

Dla małych i średnich przedsiębiorstw kluczowe znaczenie będzie miało ustawowe skrócenie terminów zapłaty w transakcjach z dużymi firmami (tzw. transakcja asymetryczna) – do 60 dni. Z kolei dostawcy dla podmiotów publicznych (z wyłączeniem podmiotów leczniczych) uzyskają skrócenie terminów zapłaty do 30 dni. Największe przedsiębiorstwa zostaną zobowiązane do przekazywania Ministerstwu Przedsiębiorczości i Technologii raportów dotyczących stosowanych terminów płatności. W ten sposób powstanie publicznie dostępna lista firm, które swoich kontrahentów zmuszają do najdłuższego oczekiwania na należną zapłatę.

Ponadto na firmy, które najbardziej opóźniają regulowanie swoich zobowiązań, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma nakładać administracyjne kary pieniężne.

Jerzy Dąbrowski, Dyrektor Generalny firmy faktoringowej Bibby Financial Services
Jerzy Dąbrowski, Dyrektor Generalny firmy faktoringowej Bibby Financial Services

– Ustawa zwraca uwagę na ważne problemy, zwłaszcza transakcje asymetryczne. Wprowadza rozwiązania, które sprawdziły się w innych krajach, np. lista notorycznie spóźniających się płatników stanowi w Wielkiej Brytanii znakomity drogowskaz dla MŚP. Jednak, jak wynika z analiz Polskiego Związku Faktorów, działania zmierzające do odblokowania zatorów płatniczych byłyby skuteczniejsze, gdyby dodatkowo uwzględniały zniesienie zakazów cesji w umowach handlowych – mówi Jerzy Dąbrowski, prezes zarządu Bibby Financial Services i członek Komitetu Wykonawczego Polskiego Związku Faktorów. – W tej chwili nie wszyscy przedsiębiorcy mogą dysponować fakturami. Problem jest zwłaszcza widoczny w transakcjach z dużymi podmiotami i spółkami Skarbu Państwa. Jako Polski Związek Faktorów postulujemy odpowiednie zmiany w Kodeksie Cywilnym.

Warto wspomnieć, że projekt ustawy wprowadza też tzw. ulgę na złe długi w podatkach PIT i CIT, na wzór mechanizmu funkcjonującego w podatku VAT. Granicznym terminem jest 90 dni od upływu terminu określonego w umowie lub na fakturze. Po jego upływie dostawca będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o kwotę, z którą zalega jego odbiorca. Jednocześnie dłużnik powinien podnieść podstawę opodatkowania o kwotę, której nie zapłacił.

Na pomoc start-upom, czyli prosta spółka akcyjna

Projekt ustawy wprowadzającej do Kodeksu Spółek Handlowych nowy typ spółki kapitałowej – prostą spółkę akcyjną (PSA) w połowie czerwca został uchwalony przez sejm. Prace są już na ostatniej prostej, ustawa powinna wejść w życie z początkiem marca 2020 r.

Obecnie założyciele firm jako formę prowadzenia działalności najczęściej wybierają spółkę z o.o. Powodem jest głównie poziom minimalnego kapitału oraz prostsze formalności. Wprowadzenie nowej formy prawnej postulowało środowisko start-upów. Prosta spółka akcyjna ma ułatwić samo zakładanie spółki i pozyskiwanie kapitału na rozwój. Ma też podnieść konkurencyjności polskich start-upów, które często stają do wyścigu z firmami działającymi na podstawie korzystniejszych przepisów w innych krajach.

Prosta spółka akcyjna tworzona jest dla start-upów, ale nie jest dla nich zarezerwowana. Może stać się również ciekawą alternatywą dla innych uczestników rynku.

Wśród głównych zalet PSA należy wymienić:

  • brak barier wejścia (1 zł kapitału na start),
  • szybką rejestrację elektroniczną,
  • uproszczenie i elektronizację procedur w spółce (w tym możliwość podejmowania uchwał za pomocą poczty elektronicznej albo w czasie wideokonferencji),
  • dużą swobodę i elastyczność w określaniu rodzajów akcji i zasad działania spółki,
  • możliwość przydziału akcji w zamian za prace i usługi),
  • uproszczony elektroniczny rejestr akcjonariuszy, również z wykorzystaniem technologii blockchain,
  • uproszczoną likwidację.

Tańszy prąd dla przedsiębiorstw

Również w czerwcu rząd przyjął Pakiet prosumencki, pozwalający małym i średnim przedsiębiorstwom produkować energię elektryczną na własne potrzeby, a nadwyżki – „magazynować” na później w sieci operatorów energetycznych. Podobne rozwiązanie z powodzeniem funkcjonuje w odniesieniu do gospodarstw domowych, stąd pomysł, aby rozszerzyć je również na MŚP. Projekt nowelizacji ustawy o OZE procedowany będzie teraz przez sejm.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii ma nadzieję, że regulacje staną się silnym impulsem do rozwoju energetyki odnawialnej, a zwłaszcza wzrostu liczby mikroinstalacji fotowoltaicznych. W ubiegłym roku w Polsce powstało łącznie ok. 28, 36 tys. tego typu instalacji, ponad dwa razy więcej niż w 2017 roku. Na koniec marca tego roku w sumie mieliśmy już ponad 65 tys. mikroinstalacji OZE (wg danych MPiT).

W połączeniu z mechanizmami finansowania inwestycji fotowoltaicznych (m.in. gwarancje kredytowe z BGK) działania te mają na celu obniżenie kosztów energii dla firm.

Zamówienia publiczne będą odblokowane dla MŚP

W czerwcu wyjątkowo dużo się działo w obszarze prawa istotnego z punktu widzenia przedsiębiorców. Komitet Stały Rady Ministrów zaakceptował projekt nowego Prawa zamówień publicznych (PZP). Kolejnym krokiem będzie rozpatrzenie przez rząd. Jak wynika z danych Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, dotychczas obowiązujące PZP doprowadziło do pogorszenia konkurencyjności systemu. Jeszcze w 2017 roku do przetargu przystępowały średnio niespełna 2,5 firmy, w ubiegłym roku – już tylko 2,19. Stąd postulat zmian, które otworzą przetargi na małe i średnie przedsiębiorstwa, zwiększając tym samym liczbę startujących. Wsparciu MŚP służyć będą m.in. obowiązkowe, częściowe płatności i zaliczki w dłuższych umowach oraz wzmocnienie podziału zamówień na części. Nowe przepisy mają także wprowadzić konieczność wyboru rozwiązań najbardziej efektywnych w dłuższym okresie, a niekoniecznie – najtańszych. Dodatkowo wpisane zostanie zalecenie, aby postępowania w ramach PZP uwzględniały strategiczne cele państwa, m.in. wzrost innowacyjności – czyli większe szanse w przetargach będą miały firmy innowacyjne, inwestujące w nowe rozwiązania.

Kiedy przedsiębiorca może kupić ziemię rolną

26 czerwca 2019 weszła w życie Ustawa o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja zmniejszyła wcześniejsze restrykcje w obrocie ziemią rolną – osoby, które nie są rolnikami mogą kupić większy kawałek gruntów. Do tej pory przedsiębiorca lub osoba prywatna, niezwiązani z rolnictwem, mogli kupić 0,3 ha, teraz będą mogli nabyć areał do 1 ha ziemi rolnej. Nabyte grunty będzie można sprzedać po 5 latach, a nie po 10. Nabywcą nieruchomości przedsiębiorca stanie się również w toku postępowania egzekucyjnego i upadłościowego, w wyniku zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa oraz działu spadku oraz w wyniku podziału, przekształcenia, bądź łączenia spółek prawa handlowego.