Chociaż dopiero wkroczyliśmy w 2022 rok, dla branży TSL już przyniósł on znaczące zmiany. Wszystko za sprawą kolejnych etapów Brexitu, które weszły w życie wraz z 1 stycznia. Jak wiemy to dopiero początek czekającej nas transformacji rzeczywistości. – Nowy rok to też czas nauki na własnych błędach i idącego za tym rozwoju, pomagającego uodpornić się na nieoczekiwane i gwałtowne zdarzenia, które może przynieść ze sobą przyszłość – tłumaczy Katarzyna Syta, Prezes Zarządu KAES Logistics.
Podczas pandemii zarówno najwięksi, jak i mniejsi producenci mieli znaczące kłopoty z logistyką i dostępnością komponentów, a co za tym idzie również z produkcją. Ostatnie dwa lata odnajdywania się w trudnej sytuacji oraz zdobyte przy tym doświadczenie pozwalają na wprowadzenie zmian zapobiegających podobnym kryzysom w przyszłości. Wiele z nich zacznie być wprowadzana w 2022 roku. Wszystko to będzie się odbywało w cieniu Brexitu i zmian wprowadzonych przez Pakiet Mobilności. Jak te wydarzenia wpłyną na logistykę i transport? Odpowiedzmy sobie na pytanie, co czeka branżę TSL w bieżącym roku.
Spis treści:
Nauka na błędach
2022 rok to z pewnością będzie czas wyciągania lekcji z błędów i doświadczeń, które branża TSL napotkała na swojej drodze od początku pandemii. Prawdziwym tąpnięciem był moment w 2020 r., kiedy wiele fabryk w Chinach na dłuższy czas wstrzymało produkcję lub nawet zostało zamkniętych. Równocześnie powszechny lockdown spowodował wzrost popytu na dobra zamawiane kanałami e-commerce. Tak oto rozpoczął się okres problemów z łańcuchami dostaw, a razem z nim braki miejsc w magazynach, zatłoczenie w portach i braki w taborach. Wstrzymane dostawy z Azji, blokady w portach i olbrzymie ceny frachtów nie oznaczały jedynie problemów dla branży transportowej, ale i wielu innych branż. Przykładem koronnym jest przypadek branży elektronicznej. Pandemia i lockdown zwiększyły zapotrzebowanie na elektronikę użytkową – kupowano urządzenia wspierające pracę i naukę online, takie, jak na przykład laptopy. Pomimo tego rekordowego popytu wiele fabryk musiało wstrzymać produkcję. Dlaczego? Zawiodły bardzo długie łańcuchy dostaw, co wygenerowało olbrzymie straty. Te wydarzenia uświadomiły nam, jak bardzo nie jesteśmy przygotowani na globalny kryzys taki, jak pandemia. W konsekwencji tych wydarzeń wiele firm w 2022 r. postanowiło podjąć działań, które pozwolą zabezpieczyć łańcuchy dostaw i uodpornić się na podobne zdarzenia. Podstawowym z nich jest, chociażby budowa nowych fabryk w Europie. W tym roku będziemy również obserwować trend związany z przejściem do gospodarki o obiegu zamkniętym. Pozwala ona na zastąpienie wydobycia cennych surowców ich recyklingiem.
Brexit – kolejne zmiany
W 2022 r. wprowadzone zostaną również kolejne zmiany związane z Brexitem. Od 1 stycznia importerzy i przewoźnicy muszą być przygotowani na nowe formalności. Wraz z początkiem roku w Wielkiej Brytanii obowiązują standardowe procedury importowe oraz obowiązkowe rejestracje wjazdu na Wyspy w ramach brytyjskiego systemu GVMS. Jeszcze do końca 2021 r. administracja brytyjska umożliwiała swoim importerom bezproblemowy wjazd do UK na zasadach sprzed Brexitu, poprzez odraczanie składania zgłoszeń celnych w odprawach celnych towarów sprowadzanych z UE. Wraz z początkiem 2022 r. ułatwienia te przestały obowiązywać i wdrożone zostały standardowe formalności celne importowe. Co to oznacza w praktyce? Wymagane są pełne zgłoszenia celne w miejscu importu na wszystkie towary. Co więcej, każdy przewóz towarów z Unii Europejskiej do Wielkiej Brytanii trzeba zarejestrować w systemie GVMS i wygenerować odpowiednio numer GMR. Niemożliwy stał się wjazd na prom czy pociąg do UK bez tej rejestracji i numeru. Również od początku stycznia strona brytyjska wymaga eksportowych świadectw zdrowia w odniesieniu do tzw. produktów pochodzenia zwierzęcego objętych środkami bezpieczeństwa z powodu występowania chorób zwierząt na terytorium państwa eksportera[1]. W praktyce te formalności mogą nastręczać realnych problemów. Niestety, zanim przewoźnicy zdążą przystosować się do tych zmian już 1 lipca 2022 r. strona brytyjska będzie żądać eksportowych świadectw zdrowia, w odniesieniu do pozostałych produktów pochodzenia zwierzęcego, żywności wysokiego ryzyka niepochodzącej od zwierząt i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego. Co więcej, brytyjskie cło będzie wymagało danych bezpieczeństwa przesyłanych w deklaracji Entry Summary Declaration (ENS).
Pakiet Mobilności w 2022
Pakiet Mobilności już od dwóch lat budzi w branży TSL dużo emocji, bo nakłada znaczące obciążenia na przewoźników. Jednak to w 2022 r. za jego sprawą zostaną wprowadzone największe zmiany. Pierwsze z nich zaczną obowiązywać bardzo szybko – już od 2 lutego. Wówczas kierowcy realizujący przejazdy na terenie UE będą musieli otrzymywać wynagrodzenie adekwatne do kraju, w którym wykonują przewóz. Dodatkowo diety i ryczałty za noclegi nie będą mogły zostać wliczone do płacy minimalnej tak, jak dotychczas. Ta zmiana będzie oznaczała znaczący wzrost kosztów pracy dla firm transportowych. W tym samym miesiącu (21 lutego) również wejdzie w życie pakiet wspomagający kontrolę rynku transportowego w UE. Jego regulacje przewidują m.in.: obowiązkowy powrót każdego pojazdu do centrum operacyjnego firmy co najmniej raz na 8 tygodni, czy konieczność wpisu w tachografie kraju, do którego wjeżdża kierowca. Kolejne zmiany zaczną obowiązywać od 20 maja i wprowadzą one nowe przepisy dla przewoźników, realizujących przewóz rzeczy w transporcie międzynarodowym pojazdami powyżej 2,5 tony DMC. Ostatecznie nie możemy przewidzieć, jak dokładnie Pakiet Mobilności wpłynie na branżę TSL. Pewni możemy być jedynie, że koszt przewozów wzrośnie, a wielu polskich przewoźników straci przez to swoją przewagę konkurencyjną. Tak naprawdę konsekwencje Pakietu Mobilności odczują wszyscy – delegowanie kierowców na nowych zasadach czy obowiązek uzyskania licencji transportowej zmusi branżę TSL do podwyższenia cen za swoje usługi, natomiast droższy transport międzynarodowy oznacza wyższe ceny na półkach sklepowych.
Nieznane konsekwencje
Nie sposób nie zauważyć, że 2022 r. zapowiada się bardzo dynamicznie. Z jednej strony wiele firm czeka transformacja i postanowienia mające na celu umocnienie branży TSL i zapobieganie niewydolności systemu w przypadku nagłych i nieoczekiwanych kryzysów, takich jak pandemia. Natomiast z drugiej, zmiany wprowadzone przez Pakiet Mobilności wpłyną niekorzystnie na sytuację wielu firm transportowych oraz opłacalność eksportu. Nie sposób przewidzieć, jak będzie przebiegał ten rok i jak te wszystkie transformacje wpłyną na branżę. Bądźmy jednak dobrej myśli i nie bójmy się stawić czoła nowym wyzwaniom.
Katarzyna Syta, Prezes Zarządu KAES Logistics
[1] https://www.brexit.gov.pl/2021/09/22/1-pazdziernika-2021-r-kolejny-etap-kontroli-na-granicy-uk-ue-wchodzi-w-zycie/
