Kancelaria Prezydenta RP, Ministerstwo Rozwoju, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Komisja Nadzoru Finansowego, UOKiK, Rada Polityki Pieniężnej, Rzecznik Praw Obywatelskich, związki emerytów i rencistów oraz najważniejsze kluby parlamentarne i poselskie – ponad 40 instytucji otrzymało w listopadzie ubiegłego roku postulaty Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Funduszu Hipotecznego DOM o przyspieszenie prac nad ustawą o rencie dożywotniej. Odzewu nie ma.
– Wciąż czekamy na odpowiedź, rozpoczęcie dialogu, na wznowienie prac nad ustawą o dożywotnim świadczeniu pieniężnym. To rozwiązanie, które znalazło się w Założeniach Długofalowej Polityki Senioralnej naszego państwa na lata 2014-2020. Zdajemy sobie sprawę, że bez odgórnych działań instytucji państwowych nie rozwiążemy problemów starzejącego się społeczeństwa, nie zatrzymamy rosnącej liczby wyłudzeń i oszustw, które psują renomę kompetentnych usługodawców, a przede wszystkim nie zwiększymy skali działania i nie zbudujemy silnego oraz stabilnego rynku zapobiegającemu wykluczeniu finansowemu seniorów – podkreśla Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.
Spis treści:
Co znalazło się postulatach branży?
Przede wszystkim kontynuacja prac nad ustawą o dożywotnim świadczeniu pieniężnym i kompleksowe uregulowanie rynku hipoteki odwróconej, które – paradoksalnie – zatrzymało się w 2014 roku, gdy weszła w życie ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym. Seniorzy czekali na nowe przepisy, jednak szybko okazało się, że żaden z banków nie zamierza wprowadzać do oferty odwróconego kredytu hipotecznego. KPF i Fundusz Hipoteczny DOM przekonują, że renta dożywotnia (która funkcjonuje w Polsce od 2008 roku) mogłaby rozwiązywać problemy finansowe seniorów, podobnie jak w innych krajach, chociażby w Wielkiej Brytanii i Włoszech. Trzeba pamiętać, że w Polsce żyje onad 6 mln osób w wieku 65+, ponad 1 mln więcej niż 10 lat temu. Główny Urząd Statystyczny przewiduje, że w 2024 roku ta grupa będzie liczyć ponad 8 mln Polaków i stanowić będzie ponad 21 proc. społeczeństwa. Z danych Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej wynika, że polskie społeczeństwo starzeje się najszybciej w Unii Europejskiej, a Rząd wydaje na emerytury ponad 10 md miesięcznie*. Tymczasem szacowana wartość aktywów, dzięki której seniorzy mogliby otrzymywać comiesięczną rentę dożywotnią, przekracza w Polsce 1 bilion złotych.
Wśród postulatów branży znalazło się wprowadzenie nadzoru obejmującego podmioty oferujące hipotekę odwróconą, co znacząco zwiększyłoby bezpieczeństwo seniorów. – W zakresie wsparcia dla seniorów możemy wzorować się na rozwiązaniach brytyjskich, gdzie wprowadzono nie tylko nadzór nad rynkiem, ale uruchomiono między innymi usługę Pension Wise, która oferuje darmowy dostęp do bezstronnych porad na temat możliwości finansowych dla tych, którzy osiągnęli wiek emerytalny. Powołano też do życia projekt pod nazwą Financial Advice Market Review (Przegląd Rynku Doradztwa Finansowego) będący uzupełnieniem Pension Wise w obszarze finansowania ich codziennych potrzeb ze środków zamrożonych w nieruchomościach – dodaje Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.
Co mogłoby się zmienić?
Branży przyświecają dwa cele. Po pierwsze – stabilny i kompleksowy rozwój rynku, który zapewniałby osobom starszym bezpieczeństwo oraz spektrum różnych rozwiązań dopasowanych do ich potrzeb. – Dobrym przykładem są Włochy. W marcu 2016 tamtejszy rząd zakończył proces wprowadzania regulacji obejmujących rynek hipoteki odwróconej. Były one spójne z przepisami zainicjowanymi w 2014 roku przez Stowarzyszenie Konsumentów i Związek Banków. Co ciekawe, ustawa zyskała 80 proc. pozytywnych głosów w parlamencie. W ciągu pierwszych 6 miesięcy od wprowadzenia regulacji na rynek weszły 3 główne banki oraz szereg innych podmiotów – mówi Robert Majkowski. Przykłady z innych krajów europejskich pokazują, że udana współpraca instytucji finansowych oraz regulatora może skutkować rozwiązaniem korzystnym dla beneficjentów, obywateli, ale i interesującym dla rynku finansowego. Bez skutecznego dialogu nie da się przygotować i wprowadzić usługi korzystnej dla wszystkich, zarówno klientów jak i usługodawców.
Odpowiednie regulacje na rodzimym rynku miałyby zmienić ciężką i mało perspektywiczną sytuację finansową polskich seniorów. Przeciętna miesięczna nominalna emerytura brutto kształtowała się w czerwcu 2016 na poziomie 2082,47 zł brutto**. Polacy nie mają również zbyt wielu oszczędności związanych z emeryturą i zapewnieniem sobie bytu na starość. Z raportu opracowanego przez Pracownię Badań Społecznych wynika, że 21 proc. Polaków oszczędza lub podejmuje jakiekolwiek działania z myślą o przyszłej emeryturze. Blisko połowa badanych (45 proc.) zamiast płacić składkę emerytalną wolałaby otrzymywać wyższe wynagrodzenie. Z danych KPF wynika, że dotychczas (dane z 2015 roku) fundusze hipoteczne zrzeszone w tej instytucji wypłaciły seniorom pond 9,5 mln złotych, a przeciętne świadczenie wypłacane seniorowi z tytułu renty dożywotniej wynosi ok 1000 zł miesięcznie.
Prace wciąż stoją
– Prace nad kompleksową regulacją rynku tak zwanej hipoteki odwróconej rozpoczęły się już w 2009 roku i wciąż nie mogą doczekać się pełnej realizacji. Dzieje się tak pomimo niepokojących faktów związanych ze zmianami w strukturze demograficznej naszego społeczeństwa – mówi Andrzej Roter, Prezes Zarządu KPF. – Liczymy na to, że nasze postulaty, a przede wszystkim gotowość do dialogu i pracy nad przepisami przyniosą rezultaty. Mówimy głosem branży, ale również seniorów, z którymi mamy kontakt na co
dzień – dodaje Robert Majkowski z Funduszu Hipotecznego DOM.
*Artykuł „Emerytury albo zdrowie”. Rzeczpospolita, 9.03.2015.
http://archiwum.rp.pl/artykul/1270452-Emerytury-albo-zdrowie.html
** GUS. Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w I połowie 2016 roku
