W Warszawie i Pradze pojawiły się pierwsze oznaki ożywienia popytu na rynkach biurowych w I poł. 2021 r.

Centra usług biznesowych pozostają jednym z głównych źródeł bezpośrednich inwestycji zagranicznych i jednym z największych sektorów zatrudnienia w regionie Europy Środkowo-Wschodniej

Kevin Turpin, dyrektor ds. badań na region Europy Środkowo-Wschodniej w Colliers
Kevin Turpin, dyrektor ds. badań na region Europy Środkowo-Wschodniej w Colliers

W pierwszej połowie 2021 r. najemcy wynajęli ponad 1,1 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej w stolicach 15 krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Najwyższy poziom aktywności odnotowano w Warszawie (249 300 mkw.), a następnie w Pradze i Budapeszcie. Sektor usług dla biznesu nadal generuje duży popyt i aktywność najemców oraz jest jednym z największych sektorów zatrudnienia w regionie, jak wynika z raportu pt. „ExCEEding Borders – Office Markets & Business Services in CEE-15”[1] opublikowanego właśnie przez Colliers.

Zasoby biurowe w Europie Środkowo-Wschodniej – I poł. 2021 r.

Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na 15 rynkach stołecznych Europy Środkowo-Wschodniej, objętych niniejszym raportem, na koniec I półrocza 2021 r. wyniosły ponad 29 mln mkw. Podaż nowych powierzchni biurowych na tych rynkach w pierwszej połowie 2021 r. wyniosła łącznie nieco ponad 640 000 mkw., a kolejne 2,2 mln mkw. jest obecnie w fazie intensywnej budowy i zostanie oddane do użytku w ciągu najbliższych 2-3 lat.

Popyt na nowoczesne powierzchnie biurowe

„W wyniku ostatnich zawirowań związanych z pandemią największe rynki biurowe w Europie Środkowo-Wschodniej w 2020 r. odnotowały spadek popytu brutto i netto w ujęciu rok do roku średnio o 30%. Pierwsza połowa 2021 r. przyniosła podobne wyniki, jednak na niektórych rynkach, w tym w Warszawie, pojawiły się oznaki ożywienia. W pierwszej połowie 2021 r. najemcy wynajęli ponad 1,1 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej w stolicach 15 krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Najwyższy poziom aktywności odnotowano w Warszawie (249 300 mkw.), a następnie w Pradze (183 300 mkw.) i Budapeszcie (172 900 mkw.),” — powiedział Kevin Turpin, Dyrektor ds. Badań na region Europy Środkowo-Wschodniej, Colliers. 

„Należy podkreślić, że znaczna część popytu lub aktywności najemców na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej pochodzi z sektora nowoczesnych usług biznesowych, który jest jedną z największych grup najemców powierzchni biurowych. Aby uzmysłowić sobie, jak znaczący jest ten sektor, jeśli przyjmiemy, że średnio 10 mkw. przypada na jednego pracownika, to sektor ten może zajmować znacznie ponad 10 milionów mkw., czyli równowartość około 35% zasobów rynkowych 15 stolic Europy Środkowo-Wschodniej. Jednak zasięg centrów usług biznesowych jest oczywiście znacznie szerszy niż rynki stołeczne, szczególnie na rynkach regionalnych w Polsce, Czechach i Rumunii,” — dodał Kevin Turpin.

Podaż nowoczesnej powierzchni biurowej

Największa podaż nowoczesnej powierzchni biurowej przypada na Warszawę (ok. 6,1 mln mkw.), Budapeszt (ok. 4 mln mkw.) i Pragę (3,7 mln mkw.). Największy przyrost nowej podaży w I połowie 2021 r. odnotowano w Warszawie, gdzie deweloperzy oddali do użytku 10 projektów biurowych o łącznej powierzchni 226 300 mkw. Patrząc w przyszłość, największy wolumen nowej, nowoczesnej powierzchni biurowej w budowie na koniec I półrocza 2021 r. znajdował się w Budapeszcie (350 000 mkw.), Warszawie i Sofii.

Wskaźniki pustostanów

Największy wybór dostępnej powierzchni biurowej na koniec I półrocza 2021 r. odnotowano w Sarajewie (30%), Tiranie (16,5%) i Sofii (16%), co wynikało ze znacznej nowej podaży w stosunku do wielkości tych rynków. Najniższe wskaźniki pustostanów na koniec I półrocza 2021 r. odnotowano w Lublanie (4%), Zagrzebiu (5%) i Tallinie (7,3%).

Sektor usług dla biznesu

Dla wielu krajów w regionie usługi biznesowe stały się jednym z głównych źródeł bezpośrednich inwestycji zagranicznych i jednym z największych sektorów zatrudnienia. Szacuje się, że na rynkach objętych niniejszym raportem zatrudniają one obecnie znacznie ponad 1 mln osób.

„Chociaż dwucyfrowy roczny wzrost zatrudnienia w sektorze w wielu krajach uległ w ostatnim czasie spowolnieniu do poziomu jednocyfrowego, region Europy Środkowo-Wschodniej nadal przyciąga nowe inwestycje i odnotowuje ekspansję istniejących centrów. Ten sukces, który będzie trwać jeszcze przez wiele lat, zawdzięczamy w dużej mierze temu, że w regionie pracują dobrze wykształceni i wysoce utalentowani ludzie o bardzo szerokim zakresie umiejętności językowych,” — powiedział Elias van Herwaarden, Dyrektor działu Location Strategy w regionie EMEA, Colliers.

Biuro jako miejsce integracji społecznej

„Centra usług biznesowych dobrze poradziły sobie z przejęciem dodatkowej pracy od działów korporacyjnych w okresie pandemii. Jednak wielu liderów przyznaje, że „wszystko działało lepiej i szybciej” w czasach, kiedy mogli prowadzić burzę mózgów twarzą w twarz przez dzień lub dwa. Jest jeszcze kwestia zarządzania personelem. Bardziej skuteczne centra usług biznesowych zazwyczaj wkładają wiele wysiłku w budowanie marki firmy i coraz bardziej atrakcyjnych miejsc do wypoczynku i pracy, aby tworzyć dobrą atmosferę w zespole oraz zapewnić poczucie przynależności,” — dodał Elias van Herwaarden.

„Praca nigdy nie będzie taka sama, ponieważ została oderwana od fizycznej lokalizacji. Jednakże przedsiębiorstwa szukają sposobów zatrzymania personelu w swoim polu oddziaływania. Jednym z nich będzie biuro jako miejsce integracji społecznej,” — wyjaśnił Marius Ivanauskas, Szef działu Group Business Services w Telia Company.

  1. W niniejszym raporcie skupiamy się na 15 krajach Europy Środkowo-Wschodniej, tj. Albanii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogórze, Czechach, Estonii, Litwie, Łotwie, Polsce, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Węgrzech i Ukrainie.