Brazylia: brak cudownego lekarstwa na kryzys

gospodarka

Brazylia, której Coface obniżył we wrześniu ocenę ryzyka do poziomu B (znaczne ryzyko zadłużenia przedsiębiorstw), przeżywa okres gospodarczych rewolucji. Podwyższenie stóp procentowych przez Bank Centralny, mające na celu poskromienie inflacji, odbiło się negatywnie na tempie wzrostu PKB. Spadek aktywności gospodarczej przekłada się na niższe wpływy podatkowe do budżetu i grozi koniecznością dokonania korekty fiskalnej. Ponadto rząd potrzebuje poparcia Kongresu, aby wygenerować zakładaną pierwotną nadwyżkę budżetową – jednak tego wsparcia brakuje. Niestabilność sytuacji politycznej wywiera istotny wpływ na krajowe wyniki gospodarcze.

Od boomu do krachu

Rok 2015 miał być okresem dokonywania korekt, szczególnie w kontekście inflacji i finansów publicznych. Na koniec 2014 r. poziom inflacji osiągnął 6,4 proc., czyli wartość bliską jej górnemu pułapowi ustalonemu na 6,5 proc. Jednak rzeczywista sytuacja w kraju okazała się gorsza od prognoz, biorąc pod uwagę jeszcze większą presję na obniżenie cen i trudności spowodowane sztucznym utrzymywaniem cen stałych na niskim poziomie. Do września 2015 r. inflacja osiągnęła 9,5 proc., napędzana głównie przez 16,3 proc. wzrost wysokości cen stałych i znaczne obniżenie wartości kursów walut.

W drugim kwartale 2015 r. tempo wzrostu PKB spadło o 2,6 proc. w stosunku rocznym. Po stronie popytowej rynku na aktywność gospodarczą wpłynął przede wszystkim spadek inwestycji (-7,9 proc. w I połowie 2015 r., r.d.r.) oraz poziomu konsumpcji spowodowany wzrostem inflacji i stopy bezrobocia (8,6 proc. za kwartał zakończony w lipcu 2015 r. wobec 6,9 proc. w lipcu 2014 r.).

Dalsza analiza pokazuje skutki recesji w podziale na poszczególne sektory gospodarki. Trzy branże przemysłowe zostały dotknięte w największym stopniu, a ich ocena została obniżona z poziomu wysokiego ryzyka na bardzo wysokie:

  • Sektor motoryzacyjny – w okresie styczeń-sierpień 2015 r. poziom produkcji spadł o 20,1 proc., sprzedaży o 22,7 proc., a eksportu o 10,8 proc. (w porównaniu do analogicznego okresu w 2014 r.).
  • Sektor stalowy – w 2015 r. wrażliwość branży na niekorzystną zewnętrzną sytuację gospodarczą wzrosła ze względu na ostry spadek aktywności w kraju.
  • Sektor budownictwa – w pierwszej połowie 2015 r. (r.d.r.) branża odnotowała spadek rzędu 5,5 proc. W sierpniu 2015 r. poziom wykorzystania mocy produkcyjnych wynosił jedynie 58 proc., co stanowi najniższy poziom od czasu wprowadzenia szeregów czasowych w 2012 r.
deficyt budzetowy
Deficyt budżetowy a dług publiczny

Brak pozytywnych prognoz dla gospodarki

Dane dotyczące krajowych finansów publicznych uległy gwałtownemu pogorszeniu. Kiedy urzędująca prezydent obejmowała swój pierwszy mandat w styczniu 2011 r., dług publiczny brutto wynosił 52 proc. PKB.

W sierpniu 2015 r. ten sam wskaźnik osiągnął wartość 65,3 proc. PKB.

Z biegiem lat brazylijski rząd przykładał coraz mniejszą wagę do osiągania pierwotnej nadwyżki budżetowej, wyznaczając niższe cele oraz stosując kreatywną księgowość. W 2014 r. doprowadził do powstania pierwotnego deficytu wynoszącego 0,6 proc. PKB, łamiąc przepisy Ustawy o odpowiedzialnej polityce budżetowej uchwalonej w 2000 r. Na początku października 2015 r. Federalny Trybunał Obrachunkowy (TCU) jednogłośnie zalecił odrzucenie rządowych danych finansowych za 2014 r. Był to pierwszy raz od 1937 r., kiedy TCU przekazał Kongresowi opinię rekomendującą odrzucenie rządowych wyników finansowych.

Przeprowadzeniu korekty budżetowej zagraża niższy poziom aktywności gospodarczej, słabe poparcie ze strony Kongresu i opóźnienia spółek w regulowaniu należnych podatków. Do sierpnia 2015 r. deficyt fiskalny wynosił 0,8 proc. PKB.